Znaczenie zarządzania
ZARZĄDZANIE – z tym pojęciem spotykamy się, na co dzień, stosując go w odniesieniu do zarządzania ludźmi. Zarządzanie można rozpatrywać jako proces sterowania w sensie rozkazodawczym wobec tych, którzy należą do sfery wykonawczej. Można je także rozumieć jako proces podejmowania decyzji, czyli wyboru najlepszego, spośród możliwych, wariantu rozwiązania problemu. Zarówno w teorii, jak i w praktyce pojęcie kierowania i zarządzania używane są zamiennie, czasem tylko różnicuje się je. Mogą zrodzić się tu problemy terminologiczne. Na przykład J.Zieleniewski przez kierowanie rozumie „działanie zmierzające do spowodowania funkcjonowania innych rzeczy, zgodnie z celem tego, kto nimi kieruje.1 Autor ten wprowadza również rozróżnienie kierowania i zarządzania, traktując to ostatnie jako jedną z form kierowania. Zupełnie inny sens mają te pojęcia w ujęciu W.V.Owena i G.R.Terry’ego, według których kierowanie jest sztuką pracowania poprzez innych ludzi.2
Zarządzanie, według Horsta Steinmanna oraz Georga Schreyogga, to kompleks zadań kierowniczych, które muszą być wykonane podczas świadczeń w systemach opartych na podziale pracy. Zadania te z natury swej odzwierciedlają pewne powtarzalne problemy, które w zasadzie trzeba rozwiązywać na każdym stanowisku kierowniczym i to niezależnie od tego, w którym resorcie, na jakim szczeblu kierowania, bądź w którym przedsiębiorstwie. Chociaż sytuacje są odmienne, a problemy i prace do wykonania całkowicie innego rodzaju, to jednak istnieje ogólny katalog zadań kierowniczych.3
Inny autor, Leszek Krzyżanowski, przez zarządzanie rozumie oddziaływania informacyjno-decyzyjne, aparatu kierującego, przekazywane kanałami informacyjnymi ukształtowanymi przez reguły organizacyjne, na komórki organizacyjne sfery realnej. Oddziaływania te powodują, że emitowane przez te komórki oddziaływania materialno-energetyczne zmierzają do osiągania celów organizacji.
Przedstawiony krótki wykaz poglądów na temat definicji zarządzania charakteryzuje ujęcie terminologiczne, które pokrywa się z ogólną definicją sterowania. A polega ono na ustalaniu normy i oddziaływaniu na obiekty i procesy dla osiągnięcia pożądanego stanu zachowania się obiektów oraz realizacji procesów. Sterowanie spełnia więc funkcję decydowania a zarazem pobudzania lub wymuszania, na podstawie informacji zewnętrznych i wewnętrznych, uwzględniając problemy i bariery powstające w tym czasie. Definiowanie zarządzania przez określenie jego funkcji, można więc przedstawić następująco:
Kierowanie i zarządzanie to synonimy z punktu widzenia funkcji, które są w tych procesach spełniane;
Zarządzanie jest pojęciem, które w sensie rzeczowym odnosi się do jednostek organizacyjnych oraz stanowisk kierowniczych, a także do organów doradczych, które łącznie tworzą sferę zarządzania;
Kierowanie to proces oddziaływania podmiotu kierującego na obiekt, powodujący osiągnięcie założonych celów;
Kierowanie ma najszerszy zakres pojęciowy i jego formami mogą być:
zarządzanie, gdzie sprawowanie władzy wynika z własności środków produkcji,
rządzenie, gdzie władza opiera się na możności stosowania legalnego przymusu,
wymuszanie, gdzie sprawowanie władzy ma charakter nielegalny,
przywództwo, gdzie sprawowanie władzy odnosi się do organizacji nieformalnej,
Rozróżnienie między pojęciem kierowania a jego formami czynione jest w aspekcie źródeł i sposobu sprawowania władzy;
Zarządzanie występuje wówczas, gdy sprawowanie władzy wynika z własności środków produkcji. Opierając się na definicji kierowania, pojęcie zarządzania można sprecyzować jako proces będący postępowaniem normującym i dyspozycyjnym, który powodować ma osiągnięcie założonego celu przez organ wykonawczy: proces ten polega na spełnianiu funkcji planowania, pobudzania, organizowania i kontroli.
Funkcje zarządzania mogą być spełniane jako działania pojedyncze lub zbiorowe oraz jako działania uporządkowane w proces.4
W miarę wzrostu zainteresowania „teorią systemów” w wielu pracach naukowych zauważyć można było podejście systemowe do różnych zagadnień, którego istotą jest uznanie badanego obiektu za system. Z założenia teoria systemów miała integrować różne dziedziny wiedzy i stać się dyscypliną uniwersalną. Udało się to tylko częściowo, gdyż późniejsze prace wprowadziły nowe elementy, które pozwoliły „teorii systemów” stać się w pełni docenianą dyscypliną naukową. Zastosowanie metodologii i teorii systemów do analizy organizacji i zarządzania pozwoliło postawić nowe pytania, a próba odpowiedzi ciągle poszerza się w tej dziedzinie nauki.
W literaturze dotyczącej zarządzania, ale nie tylko, spotyka się pojecie „podejścia systemowego”. Określenie to mieści w sobie różne przejawy tego rodzaju postępowania, jak np. analizę systemową, modelowanie systemowe, projektowanie systemowe, technikę systemów. Istota tego podejścia jest ściśle związana z całościowym spojrzeniem na to wszystko, co nas otacza. Problematykę badawczą teorii systemów można podzielić na trzy główne działy:
Badanie systemów występujących w określonej dziedzinie nauki lub praktycznej działalności;
Technologia systemów, która obejmuje wszystkie zagadnienia funkcjonowania systemów złożonych, zagadnienie automatyzacji, komputeryzacji, sterowania w wielkich systemach, itp.;
Filozofia systemów, przez którą należy rozumieć specyficzny dla teorii systemów sposób podejścia, metodę myślenia i badania systemowego.5
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.